De ‘Midas-touch’ van Quincy Jones: alles wat hij aanraakte, veranderde in goud

Lees direct meer over Shirma Rouse sings Quincy Jones

King of Pop

Liefde. Quincy Jones kon niet vaak genoeg benadrukken hoe belangrijk het is voor muziekproductie. Zonder liefde en de daaraan inherente bewondering was er immers geen beginnen aan, meende hij. Die liefde vond Jones onder meer in Michael Jackson, die hij leerde kennen toen hij in 1978 de muziek produceerde voor de musicalfilm The Wiz. Michael, toen nog het wonderkind van de Jackson Five, speelde daarin de vogelverschrikker en was vastberaden het te gaan maken als soloartiest.

Michael drong er bij zijn platenlabel op aan dat Jones zijn debuutalbum moest produceren, dit tot grote onvrede van de bazen van het label. Zij vonden Jones te ‘jazzy’ en dat zou niet passend zijn voor de hitparade. Maar vooruit, ze gingen uiteindelijk akkoord. Jones is er altijd dankbaar voor geweest: ‘Als je me onderschat, zal ik je het tegendeel bewijzen. Dit was het beste wat me kon overkomen.’

Het was het startsein voor een vruchtbare samenwerking tussen Jones en Jackson. Zo stond de muziekproducer aan de basis van het kenmerkende geluid van de King of Pop.  De ultieme climax bereikten ze met het album Thriller. Dat beroemde baslijntje in Billie Jean? Van Quincy. Jones initieerde zelfs dat rockicoon Eddie van Halen de solo in Beat It speelde, als een ultieme poging om zowel een zwart als wit publiek te bereiken met het nummer.

Vernieuwend

Maar Quincy Jones is meer dan de man achter de King of Pop. De status van Quincy Jones als muzikale legende werd bovendien al decennia eerder gevestigd. Al op jonge leeftijd lag de jazzwereld aan zijn voeten. Hij werkte toen samen met grootheden als Dizzy Gillespie en Count Basie. Zijn talent als arrangeur en orkestleider was ongekend en hij werd bovendien de eerste Afro-Amerikaan in een hoge leidinggevende functie bij een groot platenlabel, Mercury Records. Hierdoor kwam hij op een positie waarbij hij de muziekwereld van binnenuit kon veranderen. 

Zijn golden touch bleek genre-overstijgend te zijn. In de jaren zestig was hij verantwoordelijk voor het onverwachte tienerpopsucces van Lesley Gore, met de monsterhit It’s My Party. Een paar jaar later werkte hij samen met een van de grootste stemmen aller tijden: Frank Sinatra. Jones arrangeerde en dirigeerde albums als It Might As Well Be Swing en Sinatra at the Sands, waarmee hij Sinatra’s klassieke sound verder moderniseerde.

We Are the World

In de jaren tachtig was Quincy Jones’ invloed zo groot dat hij een complete industrie kon verenigen. Dit bleek het duidelijkst met het benefietproject We Are the World in 1985. Het nummer, geschreven door Michael Jackson en Lionel Richie, was bedoeld om geld in te zamelen voor de hongersnood in Ethiopië. Maar het was Jones die de onmogelijke taak op zich nam om een groep van 45 supersterren, van Bruce Springsteen tot Stevie Wonder, in één studio te dirigeren. 

Zijn legendarische aanpak en leiderschap waren essentieel. Omdat zo’n verzameling sterren makkelijk kon ontsporen, hing hij op de deur van de studio een briefje: “Check your ego at the door”. Hij zorgde ervoor dat het lied, ondanks de omvang van het project, in één nacht opgenomen. Het nummer werd een wereldwijd fenomeen, brak alle verkooprecords en zamelde miljoenen dollars in voor het goede doel.

Geen typische platen

Hoewel Quincy Jones vooral bekend is als de man achter het succes van anderen, was hij zelf ook een formidabel artiest. Zijn “solo”-albums waren geen typische platen waarop één artiest centraal stond. Hij nam weliswaar de rol van dirigent, componist en visionair op zich, maar werkte vooral veel samen met andere artiesten, waarbij hij jazz, funk, R&B, soul en pop met elkaar vermengde. 

Een van zijn meest succesvolle en geliefde projecten als soloartiest is het album The Dude uit 1981. Dit album, met daarop de beroemde titeltrack, is een masterclass in fusion en funky arrangementen. Maar zijn ware meesterwerk in deze categorie is misschien wel Back on the Block uit 1989. Met dit album, dat de prestigieuze Grammy Award voor Album van het Jaar won, keerde Jones terug naar zijn roots. Hij bracht een uitzonderlijke cast van artiesten samen, van jazzlegendes als Ella Fitzgerald en Dizzy Gillespie tot hiphop-pioniers als Ice-T en Big Daddy Kane.

Films en series

Maar zijn invloed beperkte zich niet tot de opnamestudio. Als componist leverde hij de muziek voor meer dan 30 films, waaronder klassiekers als In the Heat of the Night en The Color Purple. Hij produceerde bovendien de legendarische televisieserie The Fresh Prince of Bel-Air, waarmee hij ook op televisie zijn stempel drukte op de popcultuur van de jaren negentig.