Anna: ‘Ik stuurde een e-mail om te zeggen dat ik niet meer terugkwam naar Polen’

Anna Raflik wist één ding zeker: ooit zou ze verhuizen naar Nederland. ‘Mijn oma woonde in Nederland, dus als kind ging ik hier altijd naartoe op vakantie. Dat vond ik echt geweldig!’ Achttien jaar geleden liet ze Polen dan ook achter zich toen ze – toch nog onverwacht – startte met de studie ICT. ‘Ik was tijdens de zomervakantie in Nederland toen ik borden langs de weg zag hangen dat aanmelden voor de studie nog mogelijk was.’ Dat was een absolute nobrainer voor Anna: ‘Why not? Achttien jaar geleden was Facebook natuurlijk nog niet zo groot, dus ik stuurde mijn vrienden een e-mail om te zeggen dat ik niet meer terugkwam.’ Zo snel kan het gaan! 
 
In die tijd was haar Nederlands nog niet zo goed als het nu is. ‘Ik kwam niet veel verder dan goedemorgen, hoe gaat het en ik wil graag een broodje. Van die typische vakantiezinnen. Gelukkig is mijn Nederlands in de loop van de tijd veel verbeterd.’ Ook op school waren er de nodige verschillen met het onderwijs in haar geboorteland. ‘Polen is heel traditioneel. Je moet daar op school het hele boek uit je hoofd kennen. Tijdens mijn studie ICT was dat helemaal niet nodig; het draaide er juist om dat je het in de praktijk leert te gebruiken.’

Zonder sterallures

Toch was niet alles direct beter in Nederland. Anna miste het om creatief bezig te zijn. In Polen was ze bijvoorbeeld actief met een eigen band en speelde ze in diverse musicals. ‘Het was de beste tijd van mijn leven. Het was ‘maar’ in een lokaal theater, maar we hadden een groep acteurs die hier allemaal een enorme passie voor hadden. Het was mijn eerste ervaring op de planken.’ De laatste musical die ze in Polen speelde, was een ode aan de bekende Poolse songwriter Agnieszka Osiecka. Een van de nummers die haar na al die tijd nog steeds zeer dierbaar is, is Wielka Woda.

Gelukkig kon Anna ook in Nederland steeds meer haar creatieve ei kwijt. Via het crowdfundingplatform Sellaband wist ze voldoende geld in te zamelen om een eigen album op te nemen en uit te brengen. Dit deed ze onder de naam Anne Marie Sunshine. ‘Het album staat nog altijd op Spotify. Ik ben mijn inloggegevens ook kwijt, dus ik kan er ook weinig meer mee nu.’  
 
De ambitie om een nieuw album uit te brengen heeft Anna niet per se. ‘Eens in de pakweg vijf jaar begint het weer te kriebelen om iets nieuws te creëren. Maar dan meer als een manier om mezelf te uiten dan om een poging om er beroemd mee te worden.’ Ze noemt zichzelf dan ook zeer realistisch over haar zangkunsten en vaardigheden. ‘Ik doe gewoon wat ik leuk vind, zonder sterallures.’

Polskie Gniazdo

Samen met Artur Olszewski richtte ze de stichting Polskie Gniazdo op. ‘Dat betekent Pools Nest in het Nederlands. We leven allebei nu lang genoeg in Nederland om nostalgische gevoelens naar Polen te hebben én we zijn allebei dol op het creëren van nieuwe dingen. Zo is de stichting eigenlijk ontstaan.’ Een stichting die zich bovendien graag wil onderscheiden van veel andere – vaak nog traditionelere – organisaties voor de Poolse gemeenschap in Nederland. ‘We willen graag jong en modern zijn en aansluiten bij de generatie Polen die nu naar Nederland komt.’ Dat doen ze met een scala aan activiteiten, van een kinderdag tot gala’s. ‘We willen dat de Poolse gemeenschap zich thuis kan voelen bij onze activiteiten, maar zeker ook andere gemeenschappen kennis laten maken met onze cultuur.’  
 
Anna vindt het ook belangrijk om de Poolse Nederlanders te betrekken in het leven in Nederland: ‘Veel Polen gaan hier nog steeds alleen maar naar Poolse supermarkten en gaan alleen maar met andere Polen om. Wij willen ze ook juist aanmoedigen om Nederland te leren kennen en echt te integreren.’

Een hechte band

En dan is er sinds kort ook nog de Polskie Gniazdo Band. ‘Ik had al een lange tijd de droom om iets te creëren met de feel van de musicalgroep waar ik in Polen in speelde’, legt Anna uit. ‘We hebben als stichting daarom een casting gedaan voor de Polskie Gniazdo Band. Daarop reageerde mensen uit alle hoeken van Nederland en zelfs België. ‘Ik ben er heel erg trots op dat we een groep zangers en zangeressen hebben samengebracht die echt een klik hebben; dezelfde passie, toewijding en nostalgische gevoelens.’  
 
‘Met de band traden we overal in Nederland op. We zingen veel bekende Poolse hits die iedereen kan meezingen.’ Het meest bijzondere moment is echter toch gelinkt aan haar tijd in Polen. ‘Onlangs zong ik voor het eerst weer Wielka Woda van Agnieszka Osiecka, iets wat ik tijdens de musical voor het laatst deed. Dat was een mooi en emotioneel moment voor mij.’ Een ander nummer dat het altijd goed doet, is Balkanica van Piersi. ‘Dat nummer is pure energie! Het combineert folkloristische elementen met moderne klanken. Als we dit nummer spelen, gaat iedereen helemaal los. Gegarandeerd feest!’ 

Soul van de muziek

‘Als ik door mijn playlists op Spotify scroll, dan is de meeste muziek al behoorlijk oud’, bekent Anna. ‘De liedteksten waren vroeger veel betekenisvoller en bevatten veel meer emotie.’ Nu is dat wel anders, vindt ze. ‘De diepgang van teksten valt tegenwoordig tegen. Vaak gaat het nergens over, of het is gewoon slecht knip-en-plakwerk.’ Er zijn dan ook maar weinig artiesten en bands die de soul van de muziek nog altijd hoog in het vaandel hebben, vindt Anna.  
 
Een van de artiesten die ze zeer bewondert, is Krzysztof Cugowski. ‘Hij heeft één van de mooiste stemmen in de Poolse muziekhistorie. Cugowski is echt een klassieker, zelfs een legende.’ En die mening wordt overal ter wereld gedeeld. ‘Je hoeft zijn naam maar op te zoeken op YouTube en je krijgt een lijst aan video’s van vocal coaches die reageren op zijn zangtalent.’ Het is dan ook met niemand anders te vergelijken, concludeert Anna. ‘Hij zou naar Muziekgebouw Eindhoven moeten komen! Maar misschien is hij daar inmiddels wat te oud voor.’ 

Witaj Eindhoven is een visitekaartje 

Anna is samen met haar Polskie Gniazdo-collega Artur betrokken bij de organisatie van het Poolse cultuurfestival Witaj Eindhoven van Muziekgebouw Eindhoven. ‘Het mooie van Witaj Eindhoven is dat het ook voor een deel aansluit bij waarom we ooit Polskie Gniazdo hebben opgericht: het creëren van mooie activiteiten en herinneringen voor de Poolse gemeenschap, maar ook het stukje integratie.’

Maar het festival is wat haar betreft ook een uitstekend visitekaartje. ‘We kunnen hiermee ook aan de Nederlanders laten zien hoe mooi de Poolse cultuur is. Veel mensen denken te weten hoe wij Polen zijn, maar hebben eigenlijk geen idee.’ Dat er behoefte was aan een dergelijk festival bleek afgelopen jaar, toen de eerste editie direct uitverkocht met de legendarische rockgroep Lady Pank als headliner. Dit jaar valt die eer ten deel aan Myslovitz. ‘Ik hoop dat Feel nog eens naar Witaj Eindhoven komt’, droomt Anna. ‘Het is mijn favoriete Poolse band, hun muziek motiveert me elke keer weer. Op moeilijke dagen zet ik het hard aan en herinner mezelf eraan om mijn dromen na te streven.’

Blijven doen

Toch vindt Anna het moeilijk om concrete voorbeelden te geven van dromen die ze nog hoopt te realiseren. ‘Ik mag mezelf al heel gelukkig prijzen dat ik sommige dingen al in een jaar bereikt heb waar anderen soms wel tien jaar over doen. Ik hoop dat ik dat kan blijven doen en dat ik nog beter en professioneler word in het organiseren van evenementen. Maar eigenlijk ben ik al gewoon enorm dankbaar dat ik kan doen wat ik nu doe.’

Verborgen boodschap

We besluiten het gesprek met het laatste nummer op de lijst van Anna, een nummer van de zanger Stan Borys. ‘Het nummer gaat over een zwaluw die gevangengehouden wordt. Er wordt gezegd dat Borys hiermee zingt over het gebrek aan vrijheid in de tijd van het communisme’, vertelt Anna. ‘Maar dan op een indirecte, poëtische manier. Heel emotioneel. Eigenlijk is het een soort symbool van verloren vrijheid.’ Het is echter niet zo dat Anna zich veel herinnert van deze tijd. ‘Ik hou gewoon van de verborgen boodschap in het nummer. Het is prachtig, maar ook absurd om te bedenken dat bijvoorbeeld mijn ouders zich nog veel meer kunnen inleven in de betekenis achter het nummer.’